Ramo Kurtanović, RGGF Tuzla
Hamo Isaković, RGGF Tuzla
Mehmed Burgić, Fakultet za metalurgiju i materijale, Zenica
REZIME
Privredni razvoj nekog prostora u direktnoj je zavisnosti od geološkog sastava terena. Kao posljedica stvaranja veoma raznovrsnih litoloških članova na zemljinoj kori, stvoreni su uslovi za formiranje različitih varijeteta reljefa, odnosno mogučih staništa čovjeka kao društvenog bića i svih drugih aspekata koji prate njegov razvoj, a u osnovi može se govoriti, po današnjim shvatanjima, kao privrednim mogučnostima nekog geografskog prostora. Mineralne sirovine predstavljaju jedan od glavnih faktora razvoja jednog društva. Kako je tretirani prostor u osnovi izgrađen od različitih litoloških članova, a najzastupljeniji su serpentiniti, to su u genetskoj i prostornoj vezi nastala ležišta hrizotil – azbesta, talkita i talknog kamena, dijabaza, krečnjaka, glina kao i pojave magnezita, hromita, uglja i tehnogene /sekundarne/ mineralne sirovine, koje su nastale kao seperacijska jalovina prilikom eksploatacije i prerade hrizotil -azbesta.
SUMMARY
Economic development of one area directly depends on a geological structure of its terrain. As a consequence of the formation of various lithological members on the Earth’s crust, conditions for the formation of different reliefs, in other words many possible residences for a human as a sociable being and other aspect that follow his development have been made, and basically we can talk about economic possibilities of a geographical area.Mineral raw materials represent one of the main factors for the development of one society. As a fact that a treated area is basically made of various lithological members, among which serpentine is the commonest, bearings of chrysotile in genetical and regional connection have been made – asbestos, talkit and talk stone, diabase, line stone, clay as well as findings of magnesite, chromium, coal and secondary mineral raw materials, which were developed as separational overburden during exploitation of chrysotile-asbestos.
Ključne rijeći/Key words: serpentiniti, geneza, ultrabaziti, mineralne sirovine, tehnogene mineralne sirovine.
Rudnička geologija
MINERALNI RESURSI ŠIREG PODRUČJA SOČKOVCA - PLANINA OZREN
POLIMETALIČNA MINERALIZACIJA LEŽIŠTA "SOČKOVAC"
Amir Baraković, RGGF Tuzla
Damir Baraković, DOO "Vodovod" Gračanica
REZIME
Neogenim hidrotermalno - metazomatskim endodinamičkim procesima na sjevernim padinama Ozrena lokalitet Sočkovac, nastala je polimetalična mineralizacija u nekoliko nivoa, sa povećanom koncentracijom Pb, Zn i Ni, formirajući rudonosnu koncentraciju Pb i Zn sulfidnog karaktera. (galenit, sfalerit) i karbonatnog karaktera, te niklonosno orudnjenje sulfidnog karaktera ( milerit ).Ovim radom se definišu litološke odlike terena, polimetalična mineralizacija, mineraloško-hemijske i geološko - tektonske karakteristike mineralizacije kroz interpretaciju dosadašnjih geološko - istražnih radova.
Ključne riječi: mineralizacija, filitični škriljci, disimilacija, siva ruda, crvena ruda, sulfidi, karbonati. SUMMARY
Polymetalic mineralisation within several levels, with augmented concentration of Pb, Zn, and Ni, originated ore-bearing Pb, and Zn concentration of sulphide character (galena, sphalerite ) and carbonate character, appearad through Neogene hydrothermal-metasomatic endo-dynamic processes at northeren slopes of locality Sockovac. Several Ni ore-bearing sulphide character (mineral Mirelit), appered too.The terrain lythological characteristics, polymetalic mineralisation, mineralogical-chemical and geological-tectonic characteristics, were defined by this paper, through interpretation of former geological-exploration works.
Key words: mineralisation, phylite schist, disimilation, gray ore, red ore, sulphides, carbonates.
Damir Baraković, DOO "Vodovod" Gračanica
REZIME
Neogenim hidrotermalno - metazomatskim endodinamičkim procesima na sjevernim padinama Ozrena lokalitet Sočkovac, nastala je polimetalična mineralizacija u nekoliko nivoa, sa povećanom koncentracijom Pb, Zn i Ni, formirajući rudonosnu koncentraciju Pb i Zn sulfidnog karaktera. (galenit, sfalerit) i karbonatnog karaktera, te niklonosno orudnjenje sulfidnog karaktera ( milerit ).Ovim radom se definišu litološke odlike terena, polimetalična mineralizacija, mineraloško-hemijske i geološko - tektonske karakteristike mineralizacije kroz interpretaciju dosadašnjih geološko - istražnih radova.
Ključne riječi: mineralizacija, filitični škriljci, disimilacija, siva ruda, crvena ruda, sulfidi, karbonati. SUMMARY
Polymetalic mineralisation within several levels, with augmented concentration of Pb, Zn, and Ni, originated ore-bearing Pb, and Zn concentration of sulphide character (galena, sphalerite ) and carbonate character, appearad through Neogene hydrothermal-metasomatic endo-dynamic processes at northeren slopes of locality Sockovac. Several Ni ore-bearing sulphide character (mineral Mirelit), appered too.The terrain lythological characteristics, polymetalic mineralisation, mineralogical-chemical and geological-tectonic characteristics, were defined by this paper, through interpretation of former geological-exploration works.
Key words: mineralisation, phylite schist, disimilation, gray ore, red ore, sulphides, carbonates.
DOSTIGNUTI STEPEN ISTRAŽENOSTI LEŽIŠTA GLINA NA PROSTORU SARAJEVSKO – ZENIČKOG NEOGENOG BASENA
Ramo Kurtanović-Federalni zavod za geologiju
Ibrahim Kličić-Federalni zavod za geologiju
Emina Brkić-Federalni zavod za geologiju
Ismir Hajdarević-Federalni zavod za geologiju
-ZBORNIK RADOVA III KONGRESA GEOLOGA BiH
Ključne riječi: istraživanje ležišta glina, eksploatacija, opekarska industrija, procjena rudnih rezervi, verifikovane rezerve, napuštena ležišta, koncepcija daljih istraživanja.
ABSTRAKT
U radu su prikazani kompilacioni podaci o dostignutom stepenu istraženosti glina na području Sarajevsko-zeničkog neogenog basena. Podaci su prikupljeni iz fondovske građe, a potkrijepljeni su deokumentacijom koju posjeduju privredni subjekti koji trenutno vrše eksploataciju, te obilaskom i uvidom u trenutno stanje "in situ" kako gliništa u eksploataciji, tako i onih napuštenih.
Na prostoru Sarajevsko-zeničkog neogenog basena registrovano je ukupno deset ležišta glina. Tri ležišta koja se trenutno nalaze u eksploataciji (Rapajlo, Golo brdo i Čavka) posjeduju eksploataciona prava i imaju sklopljene koncesione ugovore. Ostalih sedam ležišta koja se trenutno ne eksploatišu su: Zenik, Kobiljača, Bilalovac, Klokot, Pirići, Šljivčica i Jardol. Sva ova ležišta su u ranijem periodu istraživana. Na svima je, osim na ležištu Zenik i vršena eksploatacija, ali se danas mogu tretirati kao napuštena ležišta, bez jasne koncepcije vezane za njihova dalja istraživanja i eventualno eksploataciju.
Ibrahim Kličić-Federalni zavod za geologiju
Emina Brkić-Federalni zavod za geologiju
Ismir Hajdarević-Federalni zavod za geologiju
-ZBORNIK RADOVA III KONGRESA GEOLOGA BiH
Ključne riječi: istraživanje ležišta glina, eksploatacija, opekarska industrija, procjena rudnih rezervi, verifikovane rezerve, napuštena ležišta, koncepcija daljih istraživanja.
ABSTRAKT
U radu su prikazani kompilacioni podaci o dostignutom stepenu istraženosti glina na području Sarajevsko-zeničkog neogenog basena. Podaci su prikupljeni iz fondovske građe, a potkrijepljeni su deokumentacijom koju posjeduju privredni subjekti koji trenutno vrše eksploataciju, te obilaskom i uvidom u trenutno stanje "in situ" kako gliništa u eksploataciji, tako i onih napuštenih.
Na prostoru Sarajevsko-zeničkog neogenog basena registrovano je ukupno deset ležišta glina. Tri ležišta koja se trenutno nalaze u eksploataciji (Rapajlo, Golo brdo i Čavka) posjeduju eksploataciona prava i imaju sklopljene koncesione ugovore. Ostalih sedam ležišta koja se trenutno ne eksploatišu su: Zenik, Kobiljača, Bilalovac, Klokot, Pirići, Šljivčica i Jardol. Sva ova ležišta su u ranijem periodu istraživana. Na svima je, osim na ležištu Zenik i vršena eksploatacija, ali se danas mogu tretirati kao napuštena ležišta, bez jasne koncepcije vezane za njihova dalja istraživanja i eventualno eksploataciju.
REZULTATI DOSADAŠNJIH I PRIKAZ PROJEKTOVANIH HIDROGEOLOŠKIH ISTRAŽIVANJA U LEŽIŠTU UGLJA „BALJAK”
Rajko Tomić, Nada Listeš, Zlatko Ječmenica, Svetlana Renovica i Gavrilo Đokić
(„RUDNIK I TERMOELEKTRANA UGLJEVIK”, A.D. Ugljevik, Republika Srpska)
Ključne riječi : badenski ( tortonski ) i sarmatski krečnjaci, hidrogeološka istraživanja, Baljak
REZIME
Na osnovu provedenih hidrogeoloških istraživanja na širem području budućeg površinskog kopa Ugljevik - istok i ležišta Baljak dobijeni su podaci o osnovnim hidrogeološkim funkcijama i odnosima stijenskih masa i podzemnih voda u krečnjačkom kolektoru. U tom smislu bitno je istaći da su date karakteristike prihranjivanja i pražnjenja predmetne izdani akumulirane u badenskim i sarmatskim krečnjacima, njene granice u planu, prezentovana je prethodna ocjena osnovnih hidrogeoloških parametara produktivnog vodonosnog horizonta i određen je generalni pravac kretanja podzemnih voda i njena fiktivna brzina na osnovu opita bojenja. Međutim, bitno je naglasiti da je ovaj stepen hidrogeološke istraženosti karakterističan isključivo za rubne dijelove doline rijeke Janje. Imajući u vidu utvrđeno površinsko rasprostranjenje badenskih i sarmatskih krečnjaka, kao najznačajnijih kolektora, u zoni od rubnog područja doline rijeke Janje ka jugu i jugoistoku, odnosno ka ležištu Baljak, nameće se potreba za bliže određenje njihove hidrogeološke potencijalnosti. U tom smislu i projektovani su budući hidrogeološki radovi.
(„RUDNIK I TERMOELEKTRANA UGLJEVIK”, A.D. Ugljevik, Republika Srpska)
Ključne riječi : badenski ( tortonski ) i sarmatski krečnjaci, hidrogeološka istraživanja, Baljak
REZIME
Na osnovu provedenih hidrogeoloških istraživanja na širem području budućeg površinskog kopa Ugljevik - istok i ležišta Baljak dobijeni su podaci o osnovnim hidrogeološkim funkcijama i odnosima stijenskih masa i podzemnih voda u krečnjačkom kolektoru. U tom smislu bitno je istaći da su date karakteristike prihranjivanja i pražnjenja predmetne izdani akumulirane u badenskim i sarmatskim krečnjacima, njene granice u planu, prezentovana je prethodna ocjena osnovnih hidrogeoloških parametara produktivnog vodonosnog horizonta i određen je generalni pravac kretanja podzemnih voda i njena fiktivna brzina na osnovu opita bojenja. Međutim, bitno je naglasiti da je ovaj stepen hidrogeološke istraženosti karakterističan isključivo za rubne dijelove doline rijeke Janje. Imajući u vidu utvrđeno površinsko rasprostranjenje badenskih i sarmatskih krečnjaka, kao najznačajnijih kolektora, u zoni od rubnog područja doline rijeke Janje ka jugu i jugoistoku, odnosno ka ležištu Baljak, nameće se potreba za bliže određenje njihove hidrogeološke potencijalnosti. U tom smislu i projektovani su budući hidrogeološki radovi.
GEOLOŠKA I STRUKTURNO-TEKTONSKA GRAĐA LEŽIŠTA BARITA KOLOVOJI KOD KREŠEVA
Alojz Filipović (Federalni zavod za geologiju, Sarajevo)
Ključne riječi: barit, kvarcporfir, kartiranje, škriljavost, rasjedi, potkop, uskop
Sažetak
U radu je predstavljena geološka i strukturno - tektonska građa ležišta barita Kolovoji kod Kreševa a sve u cilju da obzirom na iscrpljenost ležišta na raspoloživim horizontima, da se na osnovu strukturnih elemenata odrede perspektivni prostori za pronalazak baritne mineralizacije i da se u tu svrhu usmjere rudarski istražni radovi.
Za analizu strukturno - tektonske karte građe ležišta barita Kolovoji izvršeno je kartiranje dijela potkopa P-19, P-20, kao i uskopa U-01 i U-02.Prilikom kartiranja utvrđeno je da baritne žice leže u škriljavim kvarcporfirima, sivo-zelenkaste boje, manje ili više izmjenjenim kvarcporfirima sa jasnim porfiroidima kvarca.Baritna koncetracija u analiziranom dijelu ležišta je dosta nepravilna i odlikuje se brojnim apofizama i pratečim žicama i žilicama, koje difuzno prožimaju kvarcporfir.
Zapažen je izvjestan broj zatvorenih i otvorenih pukotina koje ne remete kontinuitet baritne koncetracije, što već nije slučaj sa rasjedima i zdrobljenim zonama, duž kojih ne samo da su baritne žice polomljene već i znatno kretane.Kod većine rasjeda, koji su analizirani i na kojima su zapažene strije ukazuju na transkurentne rasjede sa horizontalnim pomacima i preko nekoliko metara. Analizom kartiranog dijela ležišta Kolovoji i pračenjem izvođenja P-20 zaključeno je slijedeće:
Najizraženiji strukturni elemenat sredine u kojoj je deponovana baritna mineralizacija je škriljavost i kreće se u intervalu od 34/94 do 40/66.
Ispucalost je izražena u metarskom i decimetarskom području sa neizraženim sistemima pukotina ali se nadziru dva sistema pukotina: I koji je subparalelan škriljavosti ali nešto strmiji od škriljavosti i II upravan na ovaj sistem. Po načinu pojavljivanja i odnosu na škriljavost I-sistem pripadao bi pukotinama smicanja a II-sistem pretežno pukotinama istezanja
Manje kvarcne i baritne žice najvećim dijelom deponovane su subparalelno škriljavosti ili uz sistem pukotina smicanja, manje dijagonalno u odnosu na glavnu baritnu žicu, to jest u peraste pukotine.
Rasjedi i zdrobljene zone nepravilnije se ponašaju u nivou P-19, to jest u podinskom bloku ali generalno veće rasjedne strukture suglasne su sa rasjedima u nivou P-20.
Glavnu baritnu koncetraciju treba pratiti po pružanju do rasjednog sistema, a zatim je pratiti uskopom po presječenoj pravoj sa rasjednom zonom. Ako je tehnički neizvodlivo uskop raditi u baritnoj koncetraciji a međuhorinzontom prekopima do presjeka sa rasjednom zonom.
Ključne riječi: barit, kvarcporfir, kartiranje, škriljavost, rasjedi, potkop, uskop
Sažetak
U radu je predstavljena geološka i strukturno - tektonska građa ležišta barita Kolovoji kod Kreševa a sve u cilju da obzirom na iscrpljenost ležišta na raspoloživim horizontima, da se na osnovu strukturnih elemenata odrede perspektivni prostori za pronalazak baritne mineralizacije i da se u tu svrhu usmjere rudarski istražni radovi.
Za analizu strukturno - tektonske karte građe ležišta barita Kolovoji izvršeno je kartiranje dijela potkopa P-19, P-20, kao i uskopa U-01 i U-02.Prilikom kartiranja utvrđeno je da baritne žice leže u škriljavim kvarcporfirima, sivo-zelenkaste boje, manje ili više izmjenjenim kvarcporfirima sa jasnim porfiroidima kvarca.Baritna koncetracija u analiziranom dijelu ležišta je dosta nepravilna i odlikuje se brojnim apofizama i pratečim žicama i žilicama, koje difuzno prožimaju kvarcporfir.
Zapažen je izvjestan broj zatvorenih i otvorenih pukotina koje ne remete kontinuitet baritne koncetracije, što već nije slučaj sa rasjedima i zdrobljenim zonama, duž kojih ne samo da su baritne žice polomljene već i znatno kretane.Kod većine rasjeda, koji su analizirani i na kojima su zapažene strije ukazuju na transkurentne rasjede sa horizontalnim pomacima i preko nekoliko metara. Analizom kartiranog dijela ležišta Kolovoji i pračenjem izvođenja P-20 zaključeno je slijedeće:
Najizraženiji strukturni elemenat sredine u kojoj je deponovana baritna mineralizacija je škriljavost i kreće se u intervalu od 34/94 do 40/66.
Ispucalost je izražena u metarskom i decimetarskom području sa neizraženim sistemima pukotina ali se nadziru dva sistema pukotina: I koji je subparalelan škriljavosti ali nešto strmiji od škriljavosti i II upravan na ovaj sistem. Po načinu pojavljivanja i odnosu na škriljavost I-sistem pripadao bi pukotinama smicanja a II-sistem pretežno pukotinama istezanja
Manje kvarcne i baritne žice najvećim dijelom deponovane su subparalelno škriljavosti ili uz sistem pukotina smicanja, manje dijagonalno u odnosu na glavnu baritnu žicu, to jest u peraste pukotine.
Rasjedi i zdrobljene zone nepravilnije se ponašaju u nivou P-19, to jest u podinskom bloku ali generalno veće rasjedne strukture suglasne su sa rasjedima u nivou P-20.
Glavnu baritnu koncetraciju treba pratiti po pružanju do rasjednog sistema, a zatim je pratiti uskopom po presječenoj pravoj sa rasjednom zonom. Ako je tehnički neizvodlivo uskop raditi u baritnoj koncetraciji a međuhorinzontom prekopima do presjeka sa rasjednom zonom.
GEOLOŠKE KARAKTERISTIKE ORTOKVARCNIH KONGLOMERATA I MOGUĆNOSTI NJIHOVE PRIMJENE
Dr. Hamo Isaković, dipl.ing.geologije.,docent , RGGF u Tuzli
Dr. Rejhana Redžepović, dipl.ing.geol.,docent ,RGGF u Tuzli
Zbornik radova RGGF, br:27, JU Univerzitet u Tuzli, Tuzla 2004
REZIME
U radu je prikazan dostignuti stepen istraženosti oligomiocenskih ortokvarcnih konglomerata lokalizovanih 12 km sjeveroistočno od Kaknja na lokalitetu Lučići. Na osnovu raspoloživih podataka tretira se njihov kvalitativni odnos i odnos sa podinskim, gornjokrednim krečnjacima i krovinskim košćanskim slojem miocenske starosti.Navedeni paket ortokvarcnih konglomerata predstavlja značajnu masu mineralne sirovine iz koje se može dobiti sirovina sa širokim spektrom upotrebljivosti.
Ključne riječi : ortokvarcni konglomerati, limničko-terestrička serija, oligomiocen
SUMMARY
This paper presents an achieved level of exploration of the Oligo-Miocene orthoquartz conglomerates situated 12 km northeast of Kakanj, at Lučići locality. Based on available data this work approach their relation to underlying, the upper Cretaceous limestone and roof Košćanski stratum dated from the Miocene age.Mentioned piles of orthoquartz conglomerates introduce significant monolith mass from which could be obtained raw material, wide range of use.
Key words : orthoquarz conglomerate, lacustrinelagoonal facies, Oligo-Miocene.
Na osnovu provedenih hidrogeoloških istraživanja na širem području budućeg površinskog kopa Ugljevik - istok i ležišta Baljak dobijeni su podaci o osnovnim hidrogeološkim funkcijama i odnosima stijenskih masa i podzemnih voda u krečnjačkom kolektoru. U tom smislu bitno je istaći da su date karakteristike prihranjivanja i pražnjenja predmetne izdani akumulirane u badenskim i sarmatskim krečnjacima, njene granice u planu, prezentovana je prethodna ocjena osnovnih hidrogeoloških parametara produktivnog vodonosnog horizonta i određen je generalni pravac kretanja podzemnih voda i njena fiktivna brzina na osnovu opita bojenja. Međutim, bitno je naglasiti da je ovaj stepen hidrogeološke istraženosti karakterističan isključivo za rubne dijelove doline rijeke Janje. Imajući u vidu utvrđeno površinsko rasprostranjenje badenskih i sarmatskih krečnjaka, kao najznačajnijih kolektora, u zoni od rubnog područja doline rijeke Janje ka jugu i jugoistoku, odnosno ka ležištu Baljak, nameće se potreba za bliže određenje njihove hidrogeološke potencijalnosti. U tom smislu i projektovani su budući hidrogeološki radovi.
Dr. Rejhana Redžepović, dipl.ing.geol.,docent ,RGGF u Tuzli
Zbornik radova RGGF, br:27, JU Univerzitet u Tuzli, Tuzla 2004
REZIME
U radu je prikazan dostignuti stepen istraženosti oligomiocenskih ortokvarcnih konglomerata lokalizovanih 12 km sjeveroistočno od Kaknja na lokalitetu Lučići. Na osnovu raspoloživih podataka tretira se njihov kvalitativni odnos i odnos sa podinskim, gornjokrednim krečnjacima i krovinskim košćanskim slojem miocenske starosti.Navedeni paket ortokvarcnih konglomerata predstavlja značajnu masu mineralne sirovine iz koje se može dobiti sirovina sa širokim spektrom upotrebljivosti.
Ključne riječi : ortokvarcni konglomerati, limničko-terestrička serija, oligomiocen
SUMMARY
This paper presents an achieved level of exploration of the Oligo-Miocene orthoquartz conglomerates situated 12 km northeast of Kakanj, at Lučići locality. Based on available data this work approach their relation to underlying, the upper Cretaceous limestone and roof Košćanski stratum dated from the Miocene age.Mentioned piles of orthoquartz conglomerates introduce significant monolith mass from which could be obtained raw material, wide range of use.
Key words : orthoquarz conglomerate, lacustrinelagoonal facies, Oligo-Miocene.
Na osnovu provedenih hidrogeoloških istraživanja na širem području budućeg površinskog kopa Ugljevik - istok i ležišta Baljak dobijeni su podaci o osnovnim hidrogeološkim funkcijama i odnosima stijenskih masa i podzemnih voda u krečnjačkom kolektoru. U tom smislu bitno je istaći da su date karakteristike prihranjivanja i pražnjenja predmetne izdani akumulirane u badenskim i sarmatskim krečnjacima, njene granice u planu, prezentovana je prethodna ocjena osnovnih hidrogeoloških parametara produktivnog vodonosnog horizonta i određen je generalni pravac kretanja podzemnih voda i njena fiktivna brzina na osnovu opita bojenja. Međutim, bitno je naglasiti da je ovaj stepen hidrogeološke istraženosti karakterističan isključivo za rubne dijelove doline rijeke Janje. Imajući u vidu utvrđeno površinsko rasprostranjenje badenskih i sarmatskih krečnjaka, kao najznačajnijih kolektora, u zoni od rubnog područja doline rijeke Janje ka jugu i jugoistoku, odnosno ka ležištu Baljak, nameće se potreba za bliže određenje njihove hidrogeološke potencijalnosti. U tom smislu i projektovani su budući hidrogeološki radovi.
0
0